runtime/tutor/tutor.eo

==============================================================================
=  B o n v e n o n  al  la  I n s t r u i l o  de  V I M  -  Versio 1.7.eo.2 =
==============================================================================

   Vim estas tre potenca redaktilo, kiu havas multajn komandojn, tro da ili
   por æion klarigi en instruilo kiel æi tiu. Æi tiu instruilo estas
   fasonita por priskribi sufiæajn komandojn, por ke vi kapablu uzi Vim
   kun sufiæa facileco.

   La tempo bezonata por plenumi la kurson estas 25-30 minutoj, kaj dependas
   de kiom da tempo estas uzata por eksperimenti.

   ATENTU:
   La komandoj en la lecionoj þanøos la tekston. Kopiu tiun æi dosieron
   por ekzerci vin (se vi lanæis "vimtutor", tiam estas jam kopio).

   Gravas memori, ke æi tiu instruilo estas organizata por instrui per
   la uzo. Tio signifas, ke vi devas plenumi la komandojn por bone lerni
   ilin. Se vi nur legas la tekston, vi forgesos la komandojn!

   Nun, certigu, ke la majuskla baskulo NE estas en reøimo majuskla,
   kaj premu la klavon  j  sufiæe da fojoj por movi la kursoron, kaj por
   ke la leciono 1.1 plenigu la ekranon.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                         Leciono 1.1:  MOVI LA KURSORON


  ** Por movi la kursoron, premu la h,j,k,l klavojn kiel montrite. **
         ^
         k        Konsilo: La klavo h estas la plej liva kaj movas liven.
   < h       l >           La klavo l estas la plej dekstra kaj movas dekstren.
         j                 La klavo j aspektas kiel malsuprena sago.
         v
  1. Movu la kursoron sur la ekrano øis kiam vi sentas vin komforta.

  2. Premu la klavon (j) øis kiam øi ripetas.
     Vi nun scias, kiel moviøi al la sekvanta leciono

  3. Uzante la malsuprenan klavon, moviøu al la leciono 1.2.

RIMARKO: Se vi dubas pri tio, kion vi premis, premu <ESK> por reiri al
         la normala reøimo. Tiam repremu la deziratan komandon.

RIMARKO: La klavoj de la kursoro devus ankaý funkcii. Sed uzante hjkl,
         vi kapablos moviøi pli rapide post kiam vi kutimiøos.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                           Leciono 1.2:  ELIRI EL VIM


  !! RIMARKO: Antaý ol plenumi iujn subajn paþojn ajn, legu la tutan lecionon!!

  1. Premu la klavon <ESK> (por certigi, ke vi estas en normala reøimo).

  2. Tajpu:       :q! <Enenklavo>.
     Tio eliras el la rekdaktilo, SEN konservi la þanøojn, kiujn vi faris.

  3. Kiam vi vidas la þelinviton, tajpu la komandon kiun vi uzis por eniri
     en æi tiu instruilo. Tio estus:   vimtutor <Enenklavo>

  4. Se vi memoris tiujn paþojn kaj sentas vin memfida, plenumu la paþojn
     1 øis 3 por eliri kaj reeniri la redaktilon.

RIMARKO: :q! <Enenklavo> eliras sen konservi la þanøojn, kiujn vi faris.
         Post kelkaj lecionoj, vi lernos kiel konservi la þanøojn al dosiero.

  5. Movu la kursoron suben øis la leciono 1.3.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                   Leciono 1.3:  REDAKTO DE TEKSTO - FORVIÞO


             ** Premu  x  por forviþi la signon sub la kursoro. **

  1. Movu la kursoron al la suba linio markita per --->.

  2. Por korekti la erarojn, movu la kursoron øis kiam øi estas sur la
     forviþenda signo.

  3. Premu la klavon  x  por forviþi la nedeziratan signon.

  4. Ripetu paþojn 2 øis 4 øis kiam la frazo estas øusta.


---> La boovinno saaltiss ssur laa luuno.

  5. Post kiam la linio estas øusta, iru al la leciono 1.4

RIMARKO: Trairante la instruilon, ne provu memori, lernu per la uzo.



~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 1.4:  REDAKTO DE TEKSTO - ENMETO


                      ** Premu  i  por enmeti tekston. **

  1. Movu la kursoron al la unua suba linio markita per --->.

  2. Por igi la unuan linion sama kiel la dua, movu la kursoron sur la unuan
     signon post kie la teksto estas enmetenda.

  3. Premu  i  kaj tajpu la bezonatajn aldonojn.

  4. Premu <ESK> kiam la eraroj estas korektitaj por reiri al la normala
     reøimo. Ripetu la paþojn 2 øis 4 por korekti la frazon.

---> Mank en æi linio.
---> Mankas tekston en æi tiu linio.

  5. Kiam vi sentas vin komforta pri enmeto de teksto, moviøu al la
     leciono 1.5.



~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                  Leciono 1.5:  REDAKTO DE TEKSTO - POSTALDONO


                    ** Premu  A  por postaldoni tekston. **

  1. Movu la kursoron al la unua suba linio markita per --->.
     Ne gravas sur kiu signo estas la kursoro.

  2. Premu majusklan  A  kaj tajpu la bezonatajn aldonojn.

  3. Post kiam la teksto estas aldonita, premu <ESK> por reiri al la normala
     reøimo.

  4. Movu la kursoron al la dua linio markita per ---> kaj ripetu la
     paþojn 2 kaj 3 por korekti la frazon.

---> Mankas teksto el ti
     Mankas teksto el tiu linio.
---> Mankas ankaý teks
     Mankas ankaý teksto æi tie.

  5 Kiam vi sentas vin komforta pri postaldono de teksto, moviøu al la
    leciono 1.6


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                         Leciono 1.6:  REDAKTI DOSIERON

                ** Uzu  :wq  por konservi dosieron kaj eliri. **

  !! RIMARKO: Antaý ol plenumi iun suban paþon ajn, legu la tutan lecionon!!

  1. Eliru el la instruilo kiel vi faris en la leciono 1.2:  :q!

  2. Æe la þelinvito, tajpu æi tiun komandon:  vim tutor <Enenklavo>
     'vim' estas la komando por lanæi la redaktilon Vim, 'tutor' estas la
     dosiernomo de la dosiero, kiun vi volas redakti.  Uzu dosieron, kiu
     þanøeblas.

  3. Enmetu kaj forviþu tekston, kiel vi lernis en la antaýaj lecionoj.

  4. Konservu la dosieron kun þanøoj kaj eliru el Vim per:  :wq  <Enenklavo>

  5. Relanæu la instruilon vimtutor kaj moviøu suben al la sekvanta resumo.

  6. Post kiam vi legis la suprajn paþojn, kaj komprenis ilin: faru ilin.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 1 RESUMO


  1. La kursoro moviøas aý per la sagoklavoj, aý per la klavoj hjkl.
        h (liven)     j (suben)      k (supren)     l (dekstren)

  2. Por lanæi Vim el la þelinvito, tajpu:  vim DOSIERNOMO <Enenklavo>

  3. Por eliri el Vim, tajpu:  <ESK>  :q! <Enenklavo>  por rezigni la þanøojn

  4. Por forviþi la signojn æe la pozicio de la kursoro, tajpu:  x

  5. Por enmeti aý postaldoni tekston, tajpu:
          i  tajpu enmetendan tekston        <ESK>
             enmetas tekston antaý la kursoro

          A  tajpu la postaldonendan tekston <ESK>
             postaldonas post la kursoro

RIMARKO: Premo de <ESK> iras al la normala reøimo, aý rezignas la
         nedeziratan aý parte plenumita komando.

Nun daýrigu al la leciono 2.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                        Leciono 2.1: KOMANDOJ DE FORVIÞO


                      ** Tajpu  dw  por forviþi vorton. **

  1. Premu  <ESK>  por certigi, ke vi estas en normala reøimo.

  2. Movu la kursoron al la linio markita per --->.

  3. Movu la kursoron al la komenco de vorto, kiu forviþendas.

  4. Tajpu   dw   por forviþi la vorton.

  RIMARKO: La litero  d  aperos en la lasta linio sur la ekrano kiam vi
           tajpas øin. Vim atendas øis kiam vi tajpas  w .  Se vi vidas
           alian signon ol  d  vi tajpis ion mise; premu  <ESK>  kaj
           rekomencu.

---> Estas iuj vortoj kiuj Zamenhof ne devus esti akuzativo en æi tiu frazo.

  5. Ripetu paþojn 3 kaj 4 øis kiam la frazo estas øusta kaj moviøu al la
     leciono 2.2.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 2.2: PLIAJ KOMANDOJ DE FORVIÞO


               ** Tajpu  d$  por forviþi la finon de la linio. **

  1. Premu  <ESK>  por certigi, ke vi estas en normala reøimo.

  2. Movu la kursoron sur la suban linion markita per --->.

  3. Movu la kursoron æe la fino de la øusta linio (POST la unua . ).

  4. Tajpu   d$   por forivþi øis la fino de la linio.

---> Iu tajpis la finon de æi tiu linio dufoje. fino de æi tiu linio dufoje.


  5. Moviøu al la leciono 2.3 por kompreni kio okazas.



~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 2.3: PRI OPERATOROJ KAJ MOVOJ


  Multaj komandoj, kiuj þanøas la tekston, estas faritaj de operatoro kaj
  movo. La formato de komando de forviþo per la operatoro de forviþo  d
  estas kiel sekvas:

       d   movo

  Kie:
    d      - estas la operatoro de movo
    movo   - estas tio, pri kio la operatoro operacios (listigita sube)

  Mallonga listo de movoj:
    w - øis la komenco de la sekvanta vorto, krom øia unua signo.
    e - øis la fino de la nuna vorto, krom la lasta signo.
    $ - øis la fino de la linio, krom la lasta signo.

  Do tajpo de   'de'   forviþos ekde la kursoro øis la fino de la vorto.

RIMARKO: Premo de nur la movo en Normala reøimo sen operatoro movos
         la kursoron kiel specifite.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                       Leciono 2.4: UZI NOMBRON POR MOVO

             ** Tajpo de nombro antaý movo ripetas øin laýfoje. **

  1. Movu la kursoron æe la komenco de la suba linio markita per --->.

  2. Tajpu  2w  por movi la kursoron je du vortoj antaýen.

  3. Tajpu  3e  por movi la kursoron æe la fino de la tria vorto antaýen.

  4. Tajpu  0  (nul) por moviøi æe la komenco de la linio.


  5. Ripetu paþojn 2 øis 3 kun malsamaj nombroj.

---> Tio estas nur linio kun vortoj, kie vi povas moviøi.

  6. Moviøu al la leciono 2.5.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 2.5: UZI NOMBRON POR FORVIÞI PLI


            ** Tajpo de nombro kun operatoro ripetas øin laýfoje. **

  En la kombina¼o de la operatoro de forviþo, kaj movo kiel menciita
  æi-supre, eblas aldoni nombron antaý la movo por pli forviþi:
        d  nombro   movo

  1. Movu la kursoron æe la unua MAJUSKLA vorto en la linio markita per --->.

  2. Tajpu  d2w  por forviþi la du MAJUSKLAJN vortojn

  3. Ripetu paþojn 1 øis 2 per malsama nombro por forviþi la sinsekvajn
     MAJUSKLAJN vortojn per unu komando

---> Tiu AB CDE linio FGHI JK LMN OP de vortoj estas Q RS TUV purigita.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 2.6: OPERACII SUR LINIOJ


                   ** Tajpu  dd  por forviþi tutan linion. **

  Pro la ofteco de forviþo de tuta linio, la verkisto de Vi decidis, ke
  estus pli facile simple tajpi du d-ojn  por forviþi linion.

  1. Movu la kursoron sur la duan linion en la suba frazo.
  2. Tajpu  dd  por forviþi la linion.
  3. Nun moviøu al la kvara linio.
  4. Tajpu   2dd   por forviþi du liniojn.

---> 1)  Rozoj estas ruøaj,
---> 2)  Þlimo estas amuza,
---> 3)  Violoj estas bluaj,
---> 4)  Mi havas aýton,
---> 5)  Horloøoj diras kioma horo estas,
---> 6)  Sukero estas dolæa,
---> 7)  Kaj tiel vi estas.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                       Leciono 2.7: LA KOMANDO DE MALFARO


 ** Premu u por malfari la lastajn komandojn, U por ripari la tutan linion. **

  1. Movu la kursoron æe la suba linio markita per ---> kaj metu øin sur
     la unuan eraron.
  2. Tajpu  x  por forviþi la unuan nedeziratan signon.
  3. Nun tajpu  u  por malfari la lastan plenumitan komandon.
  4. Æi-foje, riparu æiujn erarojn en la linio kaj øia originala stato.
  5. Nun tajpu majusklan  U  por igi la linion al øia antaýa stato.
  6. Nun tajpu  u  kelkfoje por malfari la  U  kaj antaýajn komandojn.
  7. Nun tajpu CTRL-R (premante la CTRL klavon dum vi premas R) kelkfoje
     por refari la komandojn (malfari la malfarojn).

---> Koorektii la erarojn sur tiuu æi liniio kaj remettu illlin per malfaro.

  8. Tiuj estas tre utilaj komandoj.  Nun moviøu al la leciono 2 RESUMO.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 2 RESUMO


  1. Por forviþi ekde la kursoro øis la sekvanta vorto, tajpu:    dw
  2. Por forviþi ekde la kursoro øis la fino de la linio, tajpu:  d$
  3. Por forviþi tutan linion, tajpu:                             dd

  4. Por ripeti movon, antaýmetu nombron:                         2w
  5. La formato de þanøa komando estas:
           operatoro   [nombro]   movo

     kie:
       operatoro - estas tio, kio farendas, kiel  d  por forviþi
       [nombro]  - estas opcia nombro por ripeti la movon
       movo      - movas sur la teksto por operacii, kiel ekzemple  w (vorto),
                   $ (øis fino de linio), ktp.

  6. Por moviøi al la komenco de la linio, uzu nul:  0

  7. Por malfari antaýajn agojn, tajpu:               u (minuskla u)
     Por malfari æiujn þanøojn sur la linio, tajpu:   U (majuskla U)
     Por refari la malfarojn, tajpu:                  CTRL-R


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                         Leciono 3.1 LA KOMANDO DE METO


    ** Tajpu  p  por meti tekston forviþitan antaýe post la kursoro. **

  1. Movu la kursoron æe la unua ---> suba linio.

  2. Tajpu  dd  por forviþi la linion kaj konservi øin ene de reøistro de Vim.

  3. Movu la kursoron æe la linio c), SUPER kie la forviþita linio devus esti.

  4. Tajpu  p  por meti la linion sub la kursoron.

  5. Ripetu la paþojn 2 øis 4 por meti æiujn liniojn en la øusta ordo.

---> d) Æu ankaý vi povas lerni?
---> b) Violoj estas bluaj,
---> c) Inteligenteco lerneblas,
---> a) Rozoj estas ruøaj,


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 3.2 LA KOMANDO DE ANSTATAÝIGO


       ** Tajpu  rx  por anstataýigi la signon æe la kursoro per  x . **


  1. Movu la kursoron æe la unua suba linio markita per --->.

  2. Movu la kursoron øis la unua eraro.

  3. Tajpu  r  kaj la signon, kiu devus esti tie.

  4. Ripetu paþojn 2 kaj 3 øis kiam la unua linio egalas la duan.

---> Kiem tiu lanio estis tajpita, iu pramis la naøuftajn klovojn!
---> Kiam tiu linio estis tajpita, iu premis la neøustajn klavojn!

  5. Nun moviøu al la leciono 3.3.

Rimarko: Memoru, ke vi devus lerni per uzo, kaj ne per memorado.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                       Leciono 3.3 LA OPERATORO DE ÞANØO


              ** Por þanøi øis la fino de la vorto, tajpu  ce . **

  1. Movu la kursoron æe la unua suba linio markita per --->.

  2. Metu la kursoron sur la  d  en  lduzw

  3. Tajpu  ce  kaj la øustan vorton (en tiu æi kazo, tajpu inio ).

  4. Premu <ESK> kaj moviøu al la sekvanta signo, kiu bezonas þanøon.

  5. Ripetu la paþojn 3 kaj 4 øis kiam la unua frazo egalas la duan.

---> Tiu lduzw havas kelkajn vortojn, kiii bezas þanøon per la þanøooto.
---> Tiu linio havas kelkajn vortojn, kiuj bezonas þanøon per la þanøoperatoro.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                         Leciono 3.4 PLIAJ ÞANØOJ PER c


       ** La operatoro de þanøo uzeblas kun la sama movo kiel forviþo. **

  1. La operatoro de þanøo funkcias sammaniere kiel forviþo. La formato estas:

       c    [nombro]   movo

  2. La movoj estas samaj, kiel ekzemple   w (vorto) kaj $ (fino de linio).

  3. Moviøu æe la unua suba linio markita per --->.

  4. Movu la kursoron al la unua eraro.

  5. Tajpu  c$  kaj tajpu la reston de la linio kiel la dua kaj premu <ESK>.

---> La fino de æi tiu linio bezonas helpon por igi øin same kiel la dua.
---> La fino de æi tiu linio bezonas korektojn per uzo de la komando  c$

RIMARKO:  Vi povas uzi la klavon Retropaþo por korekti erarojn dum vi tajpas.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 3 RESUMO


  1. Por remeti tekston, kiun vi ¼us forviþis, tajpu  p. Tio metas la
     forviþitan tekston POST la kursoro (se linio estis forviþita, øi
     iros en la linion sub la kursoro).

  2. Por anstataýigi la signon sub la kursoro, tajpu  r  kaj tiam la signon
     kion vi deziras havi tie.

  3. La operatoro de þanøo ebligas al vi þanøi ekde la kursoro, øis kie
     la movo iras.  Ekz. tajpu  ce  por þanøi ekde la kursoro øis la fino
     de la vorto,  c$  por þanøi øis la fino de la linio.

  4. La formato de þanøo estas:

         c    [nombro]   movo

Nun daýrigu al la sekvanta leciono.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
              Leciono 4.1: POZICIO DE KURSORO KAJ STATO DE DOSIERO


  ** Tajpu CTRL-G por montri vian pozicion en la dosiero kaj la dosierstaton.
     Tajpu  G  por moviøi al linio en la dosiero. **

  RIMARKO: Legu la tutan lecionon antaý ol plenumi iun paþon ajn!!

  1. Premu la klavon Ctrl kaj premu  g . Oni nomas tion CTRL-G.
     Mesaøo aperos æe la suba parto de la paøo kun la dosiernomo kaj la
     pozicio en la dosiero. Memoru la numeron de la linio por paþo 3.

  RIMARKO: Vi eble vidas la pozicion de la kursoro æe la suba dekstra
           angulo de la ekrano. Tio okazas kiam la agordo 'ruler' estas
           þaltita (vidu  :help 'ruler')

  2. Premu  G  por moviøi æe la subo de la dosiero.
     Tajpu gg  por moviøi æe la komenco de la dosiero.

  3. Tajpu la numeron de la linio kie vi estis kaj poste G .  Tio removos
     vin al la linio, kie vi estis kiam vi unue premis CTRL-G.

  4. Se vi sentas vin komforta, plenumu paþojn 1 øis 3.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                        Leciono 4.2 LA KOMANDO DE SERÆO


             ** Tajpu  /  kaj poste frazon por seræi la frazon. **

  1. En normala reøimo, tajpu la  /  signon.  Rimarku, ke øi kaj la kursoro
     aperas æe la suba parto de la ekrano kiel por la  :  komando.

  2. Nun tajpu 'errarro' <Enenklavo>.
     Tio estas la vorto, kion vi volas seræi.

  3. Por seræi la saman frazon denove, simple tajpu  n .
     Por seræi la saman frazon denove en la retrodirekto, tajpu  N .

  4. Por seræi frazon en la retrodirekto, uzu  ?  anstataý  / .

  5. Por reiri tien, el kie vi venis, premu  CTRL-O (Premu Ctrl kaj o
     literon o).  Ripetu por pli retroiri.  CTRL-I iras antaýen.

---> "errarro" ne estas maniero por literumi eraro; errarro estas eraro.

RIMARKO: Kiam la seræo atingas la finon de la dosiero, øi daýras æe la
         komenco, krom se la agordo 'wrapscan' estas malþaltita.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 4.3 SERÆO DE KONGRUAJ KRAMPOJ


                 ** Tajpu  %  por trovi kongruan ), ] aý  } **

  1. Poziciu la kursoron sur iun (, [ aý { en la linio markita per --->.

  2. Nun tajpu la  %  signon.

  3. La kursoro moviøas al la kongrua krampo.

  4. Tajpu  %  por movi la kursoron al la alia kongrua krampo.

  5. Movu la kursoron al la alia (, ), [, ], {, } kaj observu tion,
     kion  %  faras.

---> Æi tiu ( estas testa linio kun (-oj, [-oj, ]-oj kaj {-oj, }-oj en øi. ))


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 4.4 LA KOMANDO DE ANSTATAýIGO


     ** Tajpu  :s/malnova/nova/g  por anstataýigi 'nova' per 'malnova'. **

  1. Movu la kursoron al la suba linio markita per --->.

  2. Tajpu  :s/laa/la <Enenklavo> .  Rimarku, ke la komando þanøas nur la
     unuan okaza¼on de "laa" en la linio.

  3. Nun tajpu  :s/laa/la/g .  Aldono de  g  opcio signifas mallokan
     anstataýigon en la linio. Øi þanøas æiujn okaza¼ojn de "laa" en la
     linio.

---> laa plej bona tempo por vidi florojn estas en laa printempo.

  4. Por þanøi æiujn okaza¼ojn de iu æena signo inter du linioj,
     tajpu    :#,#s/malnova/nova/g   kie #,# estas la numeroj de linioj de la
                                     intervalo de la linioj kie la anstataýigo
                                     okazos.
     Tajpu    :%s/malnova/nova/g     por þanøi æiujn okaza¼ojn en la tuta
                                     dosiero.
     Tajpu    :s/malnova/nova/gc     por trovi æiujn okaza¼ojn en la tuta
                                     dosiero, kun invitilo æu anstataýigi
                                     aý ne.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 4 RESUMO

  1. CTRL-G  vidigas vian pozicion en la dosiero kaj la staton de la dosiero.
            G  movas la kursoron al la fino de la dosiero.
     numero G  movas la kursoron al numero de tiu linio.
           gg  movas la kursoron al la unua linio.

  2. Tajpo de  /  kaj frazon seræas la frazon antaýen.
     Tajpo de  ?  kaj frazon seræas la frazon malantaýen.
     Post seræo, tajpu n por trovi la sekvantan okaza¼on en la sama direkto aý
     N por seræi en la mala direkto.
     CTRL-O movas vin al la antaýaj pozicioj, CTRL-I al la novaj pozicioj.

  3. Tajpo de  %  kiam la kursoro estas sur (,),[,],{ aý } moviøas al øia
     kongruo.

  4. Por anstataýigi 'nova' en la unua 'malnova' en linio :s/malnova/nova
     Por anstataýigi 'nova' en æiuj 'malnova'-oj en linio :s/malnova/nova/g
     Por anstataýigi frazon inter du #-aj linioj          :#,#s/malnova/nova/g
     Por anstataýigi æiujn okaza¼ojn en la dosiero        :%s/malnova/nova/g
     Por demandi konfirmon æiu-foje, aldonu 'c'           :%s/malnova/nova/gc


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                   Leciono 5.1 KIEL PLENUMI EKSTERAN KOMANDON


     ** Tajpu  :!  sekvata de ekstera komando por plenumi la komandon. **

  1. Tajpu la konatan komandon  :  por pozicii la kursoron æe la suba parto
     de la ekrano. Tio ebligas tajpadon de komando en komanda linio.

  2. Nun tajpu la  !  (krisigno) signon. Tio ebligas al vi plenumi iun
     eksteran þelan komandon ajn.

  3. Ekzemple, tajpu  ls  post ! kaj tajpu <Enenklavo>. Tio listigos la
     enhavon de la dosierujo, same kiel se vi estis en þela invito.
     Aý uzu  :!dir  se ls ne funkcias.

RIMARKO: Eblas plenumi iun eksteran komandon ajn tiamaniere, ankaý kun
         argumentoj.

RIMARKO: Æiuj  :  komandoj devas finiøi per tajpo de <Enenklavo>
         Ekde nun, ni ne plu mencios tion.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 5.2 PLI PRI KONSERVO DE DOSIERO


   ** Por konservi la faritajn þanøojn en la teksto, tajpu  :w DOSIERNOMO. **

  1. Tajpu  !dir  aý  !ls  por akiri liston de via dosierujo.
     Vi jam scias, ke vi devas tajpi <Enenklavo> post tio.

  2. Elektu dosieron, kiu ne jam ekzistas, kiel ekzemple TESTO.

  3. Nun tajpu:   :w TESTO   (kie TESTO estas la elektita dosiernomo)

  4. Tio konservas la tutan dosieron (instruilon de Vim) kun la nomo TESTO.
     Por kontroli tion, tajpu   :!dir   aý   !ls   denove por vidigi vian
     dosierujon.

RIMARKO: Se vi volus eliri el Vim kaj restartigi øin denove per  vim TESTO,
         la dosiero estus precize same kiel kopio de la instruilo kiam vi
         konservis øin.

  5. Nun forviþu la dosieron tajpante (MS-DOS):     :!del TESTO
                                   aý (UNIKSO):     :!rm TESTO


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 5.3 APARTIGI KONSERVENDAN TESTON


    ** Por konservi parton de la dosiero, tajpu   v  movo  :w DOSIERNOMO **

  1. Movu la kursoron al tiu linio.

  2. Premu  v  kaj movu la kursoron al la kvina suba ero.  Rimarku, ke la
     teksto emfaziøas.

  3. Premu la  :  signon.  Æe la fino de la ekrano  :'<,'>  aperos.

  4. Tajpu  w TESTO  , kie TESTO estas dosiernomo, kiu ne jam ekzistas.
     Kontrolu, ke vi vidas  :'<,'>w TESTO  antaý premi <Enenklavo>.

  5. Vim konservos la apartigitajn liniojn al la dosiero TESTO.  Uzu  :dir
     aý  :!ls  por vidigi øin.  Ne forviþu øin.  Ni uzos øin en la sekvanta
     leciono.

RIMARKO: Premo de  v  komencas Viduman apartigon.  Vi povas movi la kursoron
         por pligrandigi aý malpligrandigi la apartigon. Tiam vi povas uzi
         operatoron por plenumi ion kun la teksto.  Ekzemple,  d  forviþas
         la tekston.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                   Leciono 5.4 AKIRI KAJ KUNFANDI DOSIEROJN


         ** Por enmeti la enhavon de dosiero, tajpu  :r DOSIERNOMON **

  1. Movu la kursoron ¼us super æi tiu linio.

RIMARKO: Post plenumo de paþo 2, vi vidos tekston el la leciono 5.3.  Tiam
         moviøu SUBEN por vidi tiun lecionon denove.

  2. Nun akiru vian dosieron TESTO uzante la komandon   :r TESTO   kie TESTO
     estas la nomo de la dosiero, kiun vi uzis.
     La dosiero, kion vi akiras, estas metita sub la linio de la kursoro.

  3. Por kontroli, æu la dosiero akiriøis, retromovu la kursoron kaj rimarku,
     ke estas nun du kopioj de la leciono 5.3, la originala kaj la versio mem
     de la dosiero.

RIMARKO: Vi nun povas legi la eliron de ekstera komando. Ekzemple,
        :r !ls  legas la eliron de la komando ls kaj metas øin sub la
        kursoron.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 5 RESUMO


  1.  :!komando  plenumas eksteran komandon.

      Iuj utilaj ekzemploj estas:
        (MS-DOS)           (UNIKSO)
         :!dir              :!ls            - listigas dosierujon
         :!del DOSIERNOMO   :!rm DOSIERNOMO - forviþas la dosieron DOSIERNOMO

  2.  :w DOSIERNOMO  konservas la nunan dosieron de Vim al disko kun la
      nomo DOSIERNOMO.

  3.  v  movo  :w DOSIERNOMO  konservas la Viduman apartigon de linioj en
      dosiero DOSIERNOMO.

  4. :r DOSIERNOMO  akiras la dosieron DOSIERNOMO el la disko kaj metas
     øin sub la pozicion de la kursoro.

  5. :r !dir  legas la eligon de la komando dir kaj metas øin sub la
     pozicion de la kursoro.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                       Leciono 6.1 LA KOMANDO DE MALFERMO


  ** Tajpu o por malfermi linion sub la kursoro kaj eniri Enmetan reøimon. **

  1. Movu la kursoron al la suba linio markita per --->.

  2. Tajpu la minusklan literon  o  por malfermi linion SUB la kursoro kaj
     eniri la Enmetan reøimon.

  3. Nun tajpu tekston kaj premu <ESK> por eliri la Enmetan reøimon.

---> Post tajpo de  o  la kursoro moviøas al la malfermata linio en
     Enmeta reøimo.

  4. Por malfermi linion SUPER la kursoro, nur tajpu majusklan  O  ,
     anstataý minusklan  o.  Provu tion per la suba linio.

---> Malfermu linion SUPER tiu tajpante O dum la kursoro estas sur tiu linio.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                      Leciono 6.2 LA KOMANDO DE POSTALDONO


                  ** Tajpu  a  por enmeti POST la kursoro. **

  1. Movu la kursoron æe la komenco de la linio markita per --->.

  2. Premu  e  øis kiam la kursoro estas æe la fino de  li.

  3. Tajpu  a  (minuskle) por aldoni tekston POST la kursoro.

  4. Kompletigu la vorton same kiel la linio sub øi.  Premu <ESK> por
     eliri la Enmetan reøimon.

  5. Uzu  e  por moviøi al la sekvanta nekompleta vorto kaj ripetu
     paþojn 3 kaj 4.

---> Æi tiu lin ebligos vin ekz vin postal tekston al linio.
---> Æi tiu linio ebligos vin ekzerci vin postaldoni tekston al linio.

RIMARKO: Æiu  a, i kaj A  iras al la sama Enmeta reøimo, la nura malsamo
         estas tie, kie la signoj estas enmetitaj.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 6.3 ALIA MANIERO POR ANSTATAÝIGI


          ** Tajpu majusklan  R  por anstataýigi pli ol unu signo. **

  1. Movu la kursoron al la unua suba linio markita per --->.  Movu la
     kursoron al la komenco de la unua  xxx .

  2. Nun premu  R  kaj tajpu la nombron sub øi en la dua linio, por ke øi
     anstataýigu la xxx .

  3. Premu <ESK> por foriri la Anstataýigan reøimon. Rimarku, ke la cetera
     parto de la linio restas neþanøata.

  4. Ripetu la paþojn por anstataýigi la restantajn xxx.

---> Aldono de 123 al xxx donas al vi xxx.
---> Aldono de 123 al 456 donas al vi 579.

RIMARKO: Anstataýiga reøimo estas same kiel Enmeta reøimo, sed æiu signo
         tajpita forviþas ekzistan signon.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                      Leciono 6.4 KOPII KAJ ALGLUI TEKSTON


     ** Uzu la  y  operatoron por kopii tekston, kaj  p  por alglui øin **


  1. Iru al la linio markita per ---> sube kaj poziciu la kursoron post "a)".

  2. Komencu la Viduman reøimon per  v  kaj movu la kursoron ¼us antaý "unua".

  3. Tajpu  y  por kopii la emfazitan tekston.

  4. Movu la kursoron æe la fino de la linio:  j$

  5. Tajpu  p  por alglui la tekston.  Tiam tajpu:  a dua <ESK> .

  6. Uzu Viduman reøimon por apartigi " ero.", kopiu øin per  y , moviøu
     æe la fino de la sekvanta linio per  j$  kaj algluu la tekston tie
     per  p .

---> a) tio estas la unua ero.
     b)

RIMARKO: vi povas ankaý uzi  y  kiel operatoro;  yw  kopias unu vorton.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                           Leciono 6.5 AGORDI OPCION


         ** Agordu opcion por ke seræo aý anstataýigo ignoru usklecon **

  1. Seræu 'ignori' per tajpo de /ignori <Enenklavo>
     Ripetu plurfoje premante  n .

  2. Þaltu la opcion 'ic' (ignori usklecon) per:   :set ic

  3. Nun seræu 'ignori' denove premante  n
     Rimarku, ke Ignori kaj IGNORI estas nun troveblas.

  4. Þaltu la opciojn 'hlsearch' kaj 'incsearch':   :set hls is

  5. Nun retajpu la seræan komandon kaj vidu kio okazas:  /ignore <Enenklavo>

  6. Por malþalti ignoron de uskleco:  :set noic

RIMARKO: Por forigi emfazon de kongruo, tajpu:   :nohlsearch
RIMARKO: Se vi deziras ignori usklecon por nur unu seræa komando, uzu  \c
         en la frazo:  /ignore\c  <Enenklavo>


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 6 RESUMO

  1. Tajpu  o  por malfermi linion SUB la kursoro kaj eki en Enmeta reøimo.
  1. Tajpu  O  por malfermi linion SUPER la kursoro.

  2. Tajpu  a  por enmeti tekston POST la kursoro.
     Tajpu  A  por enmeti tekston post la fino de la linio.

  3. La  e  komando movas la kursoron al la fino de vorto.

  4. la  y  operatoro kopias tekston,  p  algluas øin.

  5. Tajpo de majuskla  R  eniras la Anstataýigan reøimon øis kiam
     <ESK> estas premita.

  6. Tajpo de ":set xxx" þaltas la opcion "xxx".  Iuj opcioj estas:
        'ic' 'ignorecase'     ignori usklecon dum seræo
        'is' 'incsearch'      montru partan kongruon dum seræo
        'hls' 'hlsearch'      emfazas æiujn kongruajn frazojn
     Vi povas uzi aý la longan, aý la mallongan nomon de opcio.

  7. Antaýaldonu "no" por malþalti la opcion:  :set noic


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                            Leciono 7.1 AKIRI HELPON


                          ** Uzu la helpan sistemon **

  Vim havas ampleksan helpan sistemon. Por komenciøi, provu unu el la tiuj
  tri:
        - premu la klavon <HELPO> (se vi havas øin)
        - premu la klavon <F1> (se vi havas øin)
        - tajpu   :help <Enenklavo>

  Legu la tekston en la helpfenestro por trovi kiel helpo funkcias.
  Tajpu  CTRL-W CTRL-W      por salti de unu fenestro al la alia.
  Tajpu    :q <Enenklavo>   por fermi la helpan fenestron.

  Vi povas trovi helpon pri io ajn aldonante argumenton al la komando
  ":help".  Provu tiujn (ne forgesu premi <Enenklavo>):

        :help w
        :help c_CTRL-D
        :help insert-index
        :help user-manual


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                       Leciono 7.2 KREI STARTAN SKRIPTON


                         ** Ebligu kapablojn de Vim **

  Vim havas multe pli da kapabloj ol Vi, sed la plej multaj estas defaýlte
  malþaltitaj.  Por ekuzi la kapablojn, vi devas krei dosieron "vimrc.

  1. Ekredaktu la dosieron "vimrc".  Tio dependas de via sistemo:
      :e ~/.vimrc          por Unikso
      :e $VIM/_vimrc       por MS-Vindozo

  2. Nun legu la enhavon de la ekzempla "vimrc"
      :r $VIMRUNTIME/vimrc_example.vim

  3. Konservu la dosieron per:
      :w

  La sekvantan fojon, kiam vi lanæas Vim, øi uzos sintaksan emfazon.
  Vi povas aldoni æiujn viajn preferatajn agordojn al tiu dosiero "vimrc".
  Por pli da informoj, tajpu  :help vimrc-intro


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                             Leciono 7.3 KOMPLETIGO


             ** Kompletigo de komanda linio per CTRL-D kaj <TAB> **

  1. Certigu ke Vim estas en kongrua reøimo:  :set nocp

  2. Rigardu tiujn dosierojn, kiuj ekzistas en la dosierujo:  :!ls  aý  :!dir

  3. Tajpu la komencon de komando:  :e

  4. Premu  CTRL-D  kaj Vim montros liston de komandoj, kiuj komencas per "e".

  5. Premu <TAB>  kaj Vim kompletigos la nomon de la komando al ":edit".

  6. Nun aldonu spaceton kaj la komencon de ekzistanta nomo:  :edit DOSI

  7. Premu <TAB>.  Vim kompletigos la nomon (se øi estas unika)

RIMARKO: Kompletigo funkcias por multaj komandoj. Nur provu premi CTRL-D kaj
         <TAB>.  Estas aparte utila por  :help .

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 7 RESUMO


  1. Tajpu  :help  aý premu <F1> aý <Helpo>  por malfermi helpan fenestron.

  2. Tajpu  :help kmd  por trovi helpon pri  kmd.

  3. Tajpu  CTRL-W CTRL-W  por salti al alia fenestro.

  4. Tajpu  :q  to fermi la helpan fenestron.

  5. Kreu komencan skripton vimrc por konservi viajn agordojn.

  6. Kiam vi tajpas  :  komandon, premu CTRL-D por vidi æiujn kompleteblojn.
     Premu <TAB> por uzi unu kompletigon.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

  Tio konkludas la instruilon de Vim.  Øi celis doni mallongan superrigardon
  de la redaktilo Vim, nur tio kio sufiæas por ebligi al vi facilan uzon de
  la redaktilo. Estas nepre nekompleta, æar Vim havas multajn multajn pliajn
  komandojn. Legu la manlibron: ":help user-manual".

  Tiu instruilo estis verkita de Michael C. Pierce kaj Robert K. Ware,
  el la Koloradia Lernejo de Minejoj (Colorado School of Mines) uzante
  ideojn provizitajn de Charles Smith el la Stata Universitato de Koloradio
  (Colorado State University)

  Retpoþto: bware@mines.colorado.edu.

  Modifita por Vim de Bram Moolenaar.

  Tradukita en Esperanto de Dominique Pellé, 2008-04-01
  Retpoþto: dominique.pelle@gmail.com
  Lasta þanøo: 2009-02-01

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~