updated for version 7.0001
diff --git a/runtime/tutor/tutor.pl b/runtime/tutor/tutor.pl
new file mode 100644
index 0000000..eccb81b
--- /dev/null
+++ b/runtime/tutor/tutor.pl
@@ -0,0 +1,830 @@
+===============================================================================
+= W i t a j w t u t o r i a l u V I M - a - Wersja 1.5. =
+===============================================================================
+
+ Vim to potê¿ny edytor, który posiada wiele poleceñ, zbyt du¿o by
+ wyja¶niæ je wszystkie w tym tutorialu. Ten przewodnik ma nauczyæ
+ Ciê pos³ugiwaæ siê wystarczaj±co wieloma komendami by¶ móg³ ³atwo
+ u¿ywaæ Vim-a jako edytora ogólnego przeznaczenia.
+
+ Czas potrzebny na ukoñczenie tutoriala to 25 do 30 minut i zale¿y
+ od tego jak wiele czasu spêdzisz na eksperymentowaniu. Polecenia
+ wykonywane w czasie lekcji zmodyfikuj± tekst. Zrób wcze¶niej kopiê
+ tego pliku do æwiczeñ (je¶li zacz±³e¶ komend± "vimtutor" to ju¿
+ pracujesz na kopii).
+
+ Wa¿ne jest, by¶ pamiêta³, ¿e przewodnik ten zosta³ zaprojektowany do
+ nauki poprzez æwiczenia. To oznacza, ¿e musisz wykonywaæ polecenia
+ by nauczyæ siê ich prawid³owo. Je¶li bêdziesz jedynie czyta³ tekst
+ szybko zapomnisz wiele poleceñ!
+
+ Teraz upewnij siê, ¿e nie masz wci¶niêtego CapsLocka i wciskaj j
+ tak d³ugo dopóki Lekcja 1.1. nie wype³ni ca³kowicie ekranu.
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 1.1.: PORUSZANIE SIÊ KURSOREM
+
+ ** By wykonaæ ruch kursorem, wci¶nij h, j, k, l jak pokazano. **
+
+ ^
+ k Wskazówka: h jest po lewej
+ < h l > l jest po prawej
+ j j wygl±da jak strza³ka w dó³
+ v
+ 1. Poruszaj kursorem dopóki nie bêdziesz pewien, ¿e pamiêtasz polecenia.
+
+ 2. Trzymaj j tak d³ugo a¿ bêdzie siê powtarza³.
+---> Teraz wiesz jak doj¶æ do nastêpnej lekcji.
+
+ 3. U¿ywaj±c strza³ki w dó³ przejd¼ do nastêpnej lekcji.
+
+Uwaga: Je¶li nie jeste¶ pewien czego¶ co wpisa³e¶, wci¶nij <ESC> by wróciæ do
+ trybu Normal. Wtedy powtórz polecenie.
+
+Uwaga: Klawisze kursora tak¿e powinny dzia³aæ, ale u¿ywaj±c hjkl bêdziesz
+ w stanie poruszaæ siê o wiele szybciej jak siê tylko przyzwyczaisz.
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 1.2.: WCHODZENIE I WYCHODZENIE Z VIM-a
+
+ !! UWAGA: Przed wykonaniem jakiegokolwiek polecenia przeczytaj ca³± lekcjê.!!
+
+ 1. Wci¶nij <ESC> (aby upewniæ siê, ¿e jeste¶ w trybie Normal).
+ 2. Wpisz: :q!<ENTER>.
+
+---> To spowoduje wyj¶cie z edytora BEZ zapamiêtywania zmian jakie
+ zd±¿y³e¶ zrobiæ. Je¶li chcesz zapamiêtaæ zmiany i wyj¶æ
+ wpisz: :wq<ENTER>
+
+ 3. Kiedy widzisz znak zachêty pow³oki wpisz komendê, ¿eby wróciæ
+ do tutoriala.
+ Powinienie¶ wpisaæ: vimtutor<ENTER>
+ Normalnie u¿y³by¶: vim tutor<ENTER>
+
+---> 'vim' oznacza edytor vim, 'tutor' jest plikem, który chcia³by¶
+ edytowaæ.
+
+ 4. Je¶li chcesz zapamiêtaæ polecenia, wykonaj kroki 1. do 3. aby
+ wyj¶æ i wróciæ do edytora. Potem przenie¶ siê do Lekcji 1.3.
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 1.3.: EDYCJA TEKSTU - KASOWANIE
+
+
+ ** W trybie Normal wci¶nij x aby usun±æ znak pod kursorem. **
+
+ 1. Przenie¶ kursor do linii poni¿ej oznaczonej --->.
+
+ 2. By poprawiæ b³êdy, naprowad¼ kursor na znak do usuniêcia.
+
+ 3. Wci¶nij x aby usun±æ niechciany znak.
+
+ 4. Powtarzaj kroki 2. do 4. dopóki zdanie nie jest poprawne.
+
+---> Kkrowa prrzeskoczy³a prrzez ksiiê¿ycc.
+
+ 5. Teraz kiedy zdanie jest poprawione przejd¼ do Lekcji 1.4.
+
+UWAGA: Ucz siê przez æwiczenie, nie wkuwanie.
+
+
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 1.4.: EDYCJA TEKSTU - INSERT (wprowadzanie)
+
+
+ ** W trybie Normal wci¶nij i aby wstawiæ tekst. **
+
+ 1. Przenie¶ kursor do pierwszej linii poni¿ej oznaczonej --->.
+
+ 2. Aby poprawiæ pierwszy wiersz, ustaw kursor na pierwszym znaku PO tym
+ gdzie tekst ma byæ wstawiony.
+
+ 3. Wci¶nij i a nastêpnie wpisz konieczne poprawki.
+
+ 4. Po poprawieniu b³êdu wci¶nij <ESC> by wróciæ do trybu Normal.
+ Powtarzaj kroki 2. do 4. aby poprawiæ ca³e zdanie.
+
+---> W tej brkje trochê .
+---> W tej linii brakuje trochê tekstu.
+
+ 5. Kiedy czujesz siê swobodnie wstawiaj±c tekst przejd¼ do
+ podsumowania poni¿ej.
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ LEKCJA 1. PODSUMOWANIE
+
+ 1. Poruszasz kursorem u¿ywaj±c "strza³ek" i klawiszy hjkl .
+ h (w lewo) j (w dó³) k (do góry) l (w prawo)
+
+ 2. By wej¶æ do Vim-a (od znaku zachêty) wpisz:
+ vim NAZWA_PLIKU<ENTER>
+
+ 3. By wyj¶æ z Vim-a wpisz:
+ <ESC> :q!<ENTER> by usun±c wszystkie zmiany.
+ LUB: <ESC> :wq<ENTER> by zmiany zachowaæ.
+
+ 4. By usun±æ znak pod kursorem w trybie Normal: x
+
+ 5. By wstawiæ tekst przed kursorem w trybie Normal:
+ i type in text <ESC>
+
+UWAGA: Wci¶niêcie <ESC> przeniesie Ciê z powrotem do trybu Normal
+lub odwo³a niechciane lub czê¶ciowo wprowadzone polecenia.
+
+Teraz mo¿emy kontynuowaæ i przej¶æ do Lekcji 2.
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 2.1.: POLECENIE DELETE (usuwanie)
+
+
+ ** Wpisz dw by usun±c tekst do koñca wyrazu. **
+
+ 1. Wci¶nij <ESC> by upewniæ siê, ¿e jeste¶ w trybie Normal.
+
+ 2. Przenie¶ kursor do linii poni¿ej oznaczonej --->.
+
+ 3. Przesuñ kursor na pocz±tek wyrazu, które chcesz usun±æ.
+
+ 4. Wpisz dw by usun±c wyraz.
+
+ UWAGA: Litery dw bêd± siê pojawiaæ na dole ekranu w miarê
+ wpisywania. Je¶li wpisa³e¶ co¶ ¼le wci¶nij <ESC> i zacznij od
+ pocz±tku.
+
+---> Jest tu parê papier wyrazów, które kamieñ nie nale¿± do no¿yce tego zdania.
+
+ 5. Powtarzaj kroki 3. i 4. dopóki zdanie nie bêdzie poprawne, potem
+ przejd¼ do Lekcji 2.2.
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 2.2.: WIÊCEJ POLECEÑ USUWAJ¡CYCH
+
+
+ ** Wpisz d$ aby usun±æ tekst do koñca linii. **
+
+ 1. Wci¶nij <ESC> aby siê upewniæ, ¿e jeste¶ w trybie Normal.
+
+ 2. Przenie¶ kursor do linii poni¿ej oznaczonej --->.
+
+ 3. Przenie¶ kursor do koñca poprawnego zdania (PO pierwszej . ).
+
+ 4. Wpisz d$ aby usun±æ resztê linii.
+
+---> Kto¶ wpisa³ koniec tego zdania dwukrotnie. zdania dwukrotnie.
+
+
+ 5. Przejd¼ do Lekcji 2.3. by zrozumieæ co siê sta³o.
+
+
+
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 2.3.: O POLECENIACH I OBIEKTACH
+
+
+ Format dla polecenia usuwaj±cego d jest taki:
+
+ [liczba] d obiekt LUB d [liczba] obiekt
+
+ Gdzie:
+ liczba - ile razy polecenie ma byæ wykonane (opcjonalne, domy¶lna=1).
+ d - polecenie usuwaj±ce.
+ obiekt - na czym polecenie bêdzie wykonywane (lista poni¿ej).
+
+ Krótka lista obiektów:
+ w - od kursora do koñca wyrazu w³±czaj±c spacjê.
+ e - od kursora do koñca wyrazu NIE w³±czaj±c spacji.
+ $ - od kursora do koñca linii.
+
+UWAGA: Dla ciekawskich, wybieranie obiektu w trybie Normal bez polecania
+ polecenia przeniesie kursor tak jak opisano w li¶cie obiektów.
+
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 2.4.: WYJ¡TEK DO 'POLECENIE-OBIEKT'
+
+
+ ** Wpisz dd by usun±c ca³± liniê. **
+
+ Z powodu czêsto¶ci usuwania ca³ych linii, projektanci Vim-a zdecydowali, ¿e
+ bêdzie ³atwiej wpisaæ dwa razy pod rz±d d aby usun±æ liniê.
+
+ 1. Przenie¶ kursor do zdania poni¿ej.
+ 2. Wpisz dd aby usun±c wiersz.
+ 3. Teraz przenie¶ siê do czwartego wiersza.
+ 4. Wpisz 2dd (pamiêtaj liczba-polecenie-obiekt) aby usun±c dwia wiersze.
+
+ 1) Ró¿e s± czerwone,
+ 2) B³oto jest fajne,
+ 3) Fio³ki s± niebieskie,
+ 4) Mam samochód,
+ 5) Zegar podaje czas,
+ 6) Cukier jest s³odki,
+ 7) I ty te¿.
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 2.5.: POLECENIE UNDO (cofnij)
+
+
+ ** Wci¶nij u aby cofn±æ skutki ostatniego polecenia.
+ U za¶, by cofn±æ skutki dla ca³ej linii. **
+
+ 1. Przenie¶ kursor do zdania poni¿ej oznaczonego ---> i umie¶æ go na
+ pierwszym b³êdzie.
+ 2. Wpisz x aby usun±æ pierwszy niechciany znak.
+ 3. Teraz wci¶nij u aby cofn±æ skutki ostatniego polecenia.
+ 4. Tym razem popraw wszystkie b³êdy w linii u¿ywaj±c polecenia x .
+ 5. Teraz wci¶nij wielkie U aby przywróciæ liniê do oryginalnego stanu.
+ 6. Teraz wci¶nij u kilka razy by cofn±æ U i poprzednie polecenia.
+ 7. Teraz wpsz CTRL-R (trzymaj równocze¶nie wci¶niête klawisze CTRL i R)
+ kilka razy, by cofn±æ cofniêcia.
+
+---> Poopraw blêdyyy w teej liniii i zaamiieñ je prrzez coofnij.
+
+ 8. To s± bardzo po¿yteczne polecenia.
+
+ Przejd¼ teraz do podsumowania Lekcji 2.
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ LEKCJA 2. PODSUMOWANIE
+
+ 1. By usun±æ znaki od kursora do koñca wyrazu wpisz: dw
+
+ 2. By usun±æ znaki od kursora do koñca linii wpisz: d$
+
+ 3. By usun±æ ca³± liniê: dd
+
+ 4. Format polecenia w trybie Normal:
+
+ [liczba] polecenie obiekt LUB polecenie [liczba] obiekt
+
+ Gdzie:
+ liczba - ile razy polecenie ma byæ wykonane
+ polecenie - to co trzeba zrobiæ (np. d dla usuwania)
+ obiekt - na czym polecenie bêdzie wykonywane, takie jak w (wyraz),
+ $ (do koñca linii), etc.
+
+ 5. By cofn±æ poprzednie polecenie, wpisz: u (ma³e u)
+ By cofn±æ wszystkie zmiany w linii wpisz: U (wielkie U)
+ By cofn±æ cofniêcia wpisz: CTRL-R
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 3.1.: POLECENIE PUT (wstaw)
+
+
+ ** Wpisz p by wstawiæ ostatnie usuniêcia po kursorze. **
+
+ 1. Przenie¶ kursor do pierwszej linii w zestawie poni¿ej.
+
+ 2. Wpisz dd aby usun±æ liniê i przechowaæ j± w buforze Vim-a.
+
+ 3. Przenie¶ kursor do linii POWY¯EJ tej gdzie usuniêta linia powinna
+ siê znajdowaæ.
+
+ 4. W trybie Normal, wci¶nij p by wstawiæ liniê.
+
+ 5. Powtaj kroki 2. do 4. a¿ znajd± siê w odpowiednim porz±dku.
+
+ d) Jak dwa anio³ki.
+ b) Na dole fio³ki,
+ c) A my siê kochamy,
+ a) Na górze ró¿e,
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 3.2.: POLECENIE REPLACE (zast±p)
+
+
+ ** Wpisz r a nastêpnie znak by zast±piæ znak pod kursorem. **
+
+ 1. Przenie¶ kursor do pierwszej linii poni¿ej oznaczonej --->
+
+ 2. Ustaw kursor na pierwszym b³êdzie.
+
+ 3. Wpisz r a potem znak jaki powinien zast±piæ b³êdny.
+
+ 4. Powtarzaj kroki 2. i 3. dopóki pierwsza linia nie bêdzie poprawna.
+
+---> Kjedy ten wiersz bi³ wstókiwany kto¶ wcizn±³ perê z³ych klawirzy!
+---> Kiedy ten wiersz by³ wstukiwany kto¶ wcisn±³ parê z³ych klawiszy!
+
+ 5. Teraz czas na Lekcjê 3.3.
+
+
+UWAGA: Pamiêtaj by uczyæ siê æwicz±c, a nie pamiêciowo.
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 3.3.: POLECENIE CHANGE (zmieñ)
+
+ ** By zmieniæ ca³e s³owo lub jego czê¶æ wpisz cw (change word). **
+
+ 1. Przenie¶ kursor do pierwszej linii poni¿ej oznaczonej --->.
+
+ 2. Umie¶æ kursor na u w lunos.
+
+ 3. Wpisz cw i popraw wyraz (w tym wypadku wstaw 'inia').
+
+ 4. Wci¶nij <ESC> i przejd¼ do nastêpnego b³êdu (pierwszy znak, który ma
+ ulec zmianie).
+
+ 5. Powtarzaj kroki 3. i 4. dopóki pierwsze zdanie nie bêdzie takie same
+ jak drugie.
+
+---> Ta lunos ma pire s³ów, które t¿ina zbnic u¿ifajonc pcmazu zmieñ.
+---> Ta linia ma parê s³ów, które trzeba zmieniæ u¿ywaj±c polecenia zmieñ.
+
+ Zauwa¿, ¿e cw nie tylko zamienia wyraz, ale tak¿e zmienia tryb na
+ Insert (wprowadzanie).
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 3.4.: WIÊCEJ ZMIAN U¯YWAJ¡C c
+
+
+ ** Polecenie change u¿ywa takich samych obiektów jak delete. **
+
+ 1. Polecenie change dzia³a tak samo jak delete. Format wygl±da tak:
+
+ [liczba] c obiekt LUB c [liczba] obiekt
+
+ 2. Obiekty s± tak¿e takie same, np.: w (wyraz), $ (koniec linii), etc.
+
+ 3. Przenie¶ siê do pierwszej linii poni¿ej oznaczonej --->
+
+ 4. Ustaw kursor na pierwszym b³êdzie.
+
+ 5. Wpisz c$ , popraw koniec wiersza i wci¶nij <ESC>.
+
+---> Koniec tego wiersza musi byæ poprawiony aby wygl±dal tak jak drugi.
+---> Koniec tego wiersza musi byæ poprawiony u¿ywaj±c polecenia c$ .
+
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ LEKCJA 3. PODSUMOWANIE
+
+
+ 1. Aby wstawiæ tekst, który zosta³ wcze¶niej usuniêty wci¶nij p . To
+ polecenie wstawia skasowany tekst PO kursorze (je¶li ca³a linia
+ zosta³a usuniêta, zostanie ona umieszczona w linii poni¿ej kursora).
+
+ 2. By zamieniæ znak pod kursorem wci¶nij r a potem znak, który ma zast±piæ
+ oryginalny.
+
+ 3. Polecenie change pozwala Ci na zast±pienie wyszczególnionego obiektu
+ od kursora do koñca obiektu. Np. wpisz cw aby zamieniæ tekst od
+ kursora do koñca wyrazu, c$ aby zmieniæ tekst do koñca linii.
+
+ 4. Format do polecenia change (zmieñ):
+
+ [liczba] c obiekt LUB c [liczba] obiekt
+
+ Teraz przejd¼ do nastêpnej lekcji.
+
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 4.1.: LOKALIZACJA ORAZ STATUS PLIKU
+
+ ** Naci¶nij CTRL-G aby zobaczyæ swoje po³o¿enie w pliku i status
+ pliku. Naci¶nij SHIFT-G aby przej¶æ do linii w pliku. **
+
+ UWAGA: Przeczytaj ca³± lekcjê zanim wykonasz jakie¶ polecenia!!!
+
+ 1. Przytrzymaj klawisz CTRL i wci¶nij g . Na dole strony pojawi siê pasek
+ statusu z nazw± pliku i numerem linii, w której jeste¶. Zapamiêtaj numer
+ linii dla potrzeb kroku 3.
+
+ 2. Wci¶nij SHIFT-G aby przej¶æ na koniec pliku.
+
+ 3. Wpisz numer linii, w której by³e¶ a potem SHIFT-G. To przeniesie Ciê
+ z powrotem do linii, w której by³e¶ kiedy wcisn±³e¶ CTRL-G (kiedy
+ wpisujesz numery NIE pojawiaj± siê one na ekranie).
+
+ 4. Je¶li czujesz siê wystarczaj±co pewnie, wykonaj kroki 1-3.
+
+
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 4.2.: POLECENIE SZUKAJ
+
+
+ ** Wpisz / a nastêpnie wyra¿enie aby je znale¼æ. **
+
+ 1. W trybie Normal wpisz / . Zauwa¿, ¿e znak ten, oraz kursor pojawi±
+ siê na dole ekranu tak samo jak polecenie : .
+
+ 2. Teraz wpisz b³ond<ENTER> . To jest s³owo, którego chcesz szukaæ.
+
+ 3. By szukaæ tej samej frazy ponownie, po prostu wci¶nij n .
+ Aby szukaæ tej frazy w przeciwnym, kierunku wci¶nij SHIFT-N.
+
+ 4. Je¶li chcesz szukaæ frazy do ty³u, u¿yj polecenia ? zamiast / .
+
+---> Kiedy polecenie 'szukaj' osi±gnie koniec pliku, przeszukiwanie
+ zacznie siê od pocz±tku pliku.
+
+ 'b³ond' to nie jest metoda by przeliterowaæ b³±d; 'b³ond' to b³±d.
+
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 4.3.: W POSZUKIWANIU PARUJ¡CYCH NAWIASÓW
+
+
+ ** Wpisz % by znale¼æ pasuj±cy ),], lub } . **
+
+ 1. Umie¶æ kursor na którym¶ z (, [, lub { w linii poni¿ej oznaczonej --->.
+
+ 2. Teraz wpisz znak % .
+
+ 3. Kursor powinien siê znale¼æ na paruj±cym nawiasie.
+
+ 4. Wci¶nij % aby przenie¶æ kursor z powrotem do paruj±cego nawiasu.
+
+---> To ( jest linia testowa z (, [, ] i {, } . ))
+
+UWAGA: Ta funkcja jest bardzo u¿yteczna w debuggowaniu programu
+ z niesparowanymi nawiasami!
+
+
+
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 4.4.: INNA METODA POPRAWIANIA B£ÊDÓW
+
+
+ ** Wpisz :s/stary/nowy/g aby zamieniæ 'stary' na 'nowy'. **
+
+ 1. Przenie¶ kursor do linii poni¿ej oznaczonej --->.
+
+ 2. Wpisz :s/czaas/czas<ENTER> . Zauwa¿, ¿e to polecenie zmienia
+ tylko pierwsze wyst±pienie 'czaas' w linii.
+
+ 3. Teraz wpisz :s/czaas/czas/g oznacza zamianê (substytucjê)
+ globalnie w ca³ej linii. Zmienia wszystkie wyst±pienia w linii.
+
+---> Najlepszy czaas na zobaczenie naj³adniejszych kwiatów to czaas wiosny.
+
+ 4. Aby zmieniæ wszystkie wyst±pienia ³añcucha znaków pomiêdzy dwoma liniami,
+ wpisz: :#,#s/stare/nowe/g gdzie #,# s± numerami dwóch linii.
+ Wpisz :%s/stare/nowe/g by zmieniæ wszystkie wyst±pienia w ca³ym pliku.
+
+
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ LEKCJA 4. PODSUMOWANIE
+
+
+ 1. CTRL-G poka¿e Twoj± pozycjê w pliku i status pliku. SHIFT-G przenosi
+ Ciê do koñca pliku. SHIFT-G poprzedzony liczb± przenosi Ciê do linii
+ o tym numerze.
+
+ 2. Wpisanie / a nastêpnie ³añcucha znaków szuka ³añcucha DO PRZODU.
+ Wpisanie ? a nastêpnie ³añcucha znaków szuka ³añcucha DO TY£U.
+ Po wyszukiwaniu wci¶nij n by znale¼æ nastêpne wyst±pienie szukanej
+ frazy tym samym kierunku lub Shift-N by szukaæ w kierunku przeciwnym.
+
+ 3. Wpisanie % gdy kursor znajduje siê na (,),[,],{, lub } lokalizuje
+ paruj±cy znak.
+
+ 4. By zamieniæ pierwszy stary na nowy w linii wpisz :s/stary/nowy
+ By zamieniæ wszystkie stary na nowy w linii wpisz :s/stary/nowy/g
+ By zamieniæ frazy pomiêdzy dwoma liniami # wpisz :#,#s/stary/nowy/g
+ By zamieniæ wszystkie wyst±pienia w pliku wpisz :%s/stary/nowy/g
+ By Vim prosi³ Ciê o potwierdzienie dodaj 'c' :%s/stary/nowy/gc
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 5.1.: JAK WYKONAÆ POLECENIA ZEWNÊTRZNE
+
+
+ ** Wpisz :! a nastêpnie zewnêtrzne polecenie by je wykonaæ. **
+
+ 1. Wpisz znajome polecenie : by ustawiæ kursor na dole ekranu. To pozwala
+ na wprowadzenie polecenia.
+
+ 2. Teraz wstaw ! (wykrzyknik). To umo¿liwi Ci wykonanie dowolnego
+ zewnêtrznego polecenia pow³oki.
+
+ 3. Jako przyk³ad wpisz ls za ! a nastêpnie wci¶nij <ENTER>. To polecenie
+ poka¿e spis plików w Twoim katalogu, tak jakby¶ by³ przy znaku zachêty
+ pow³oki. Mo¿esz te¿ u¿yæ :!dir je¶li ls nie dzia³a.
+
+---> Uwaga: W ten sposób mo¿na wykonaæ wszystkie polecenia pow³oki.
+---> Uwaga: Wszystkie polecenia : musz± byæ zakoñczone <ENTER>.
+
+
+
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 5.2.: WIÊCEJ O ZAPISYWANIU PLIKÓW
+
+
+ ** By zachowaæ zmiany w pliku wpisz :w NAZWA_PLIKU . **
+
+ 1. Wpisz :!dir lub :!ls by zobaczyæ spis plików w katalogu.
+ Ju¿ wiesz, ¿e musisz wcisn±æ <ENTER> po tym.
+
+ 2. Wybierz nazwê pliku jaka jeszcze nie istnieje, np. TEST.
+
+ 3. Teraz wpisz: :w TEST (gdzie TEST jest nazw± pliku jak± wybra³e¶.)
+
+ 4. To polecenie zapamiêta ca³y plik (Vim Tutor) pod nazw± TEST.
+ By to sprawdziæ wpisz :!dir , ¿eby znowu zobaczyæ listê plików.
+
+---> Zauwa¿, ¿e gdyby¶ teraz wyszed³ z Vim-a, a nastêpnie wszed³ ponownie
+ komend± vim TEST , plik by³by dok³adn± kopi± tutoriala kiedy go
+ zapisywa³e¶.
+
+ 5. Teraz usuñ plik wpisuj±c: :!rm TEST
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 5.3.: SELEKTYWNE POLECENIE WRITE (zapisz)
+
+
+ ** By zachowaæ czê¶æ pliku wpisz :#,# w NAZWA_PLIKU **
+
+ 1. Jeszcze raz wpisz :!dir lub :!ls by uzyskaæ listê plików
+ w katalogu i wybierz odpowiedni± nazwê tak± jak TEST.
+
+ 2. Przenie¶ kursor na góre tej strony i wci¶nij CTRL-G by uzyskaæ
+ numer linii. ZAPAMIÊTAJ TÊ LICZBÊ!
+
+ 3. Teraz przenie¶ siê na dó³ strony i wpisz CTRL-G znowu. ZAPAMIÊTAJ
+ NUMER TAK¯E TEJ LINII!
+
+ 4. By zachowaæ JEDYNIE czê¶æ pliku wpisz :#,# w TEST gdzie #,# to
+ dwie liczby jakie zapamiêta³e¶ (góra, dó³ ekranu), a TEST to nazwa
+ Twojego pliku.
+
+ 5. Ponownie sprawd¼ czy ten plik tam jest ( :!dir ), ale NIE usuwaj go.
+
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 5.4.: WSTAWIANIE I £¡CZENIE PLIKÓW
+
+
+ ** By wstawiæ zawarto¶æ pliku wpisz :r NAZWA_PLIKU **
+
+ 1. Wpisz :!dir by siê upewniæ, ze Twój plik TEST zosta³ poprawnie
+ zapamiêtany.
+
+ 2. Umie¶æ kursor na górze strony.
+
+UWAGA: Po wykonaniu kroku 3. ponownie zobaczysz Lekcjê 5.3. Potem przejd¼
+ do DO£U by zobaczyæ ponownie tê lekcjê.
+
+ 3. Teraz wczytaj plik TEST u¿ywaj±c polecenia :r TEST , gdzie TEST
+ jest nazw± pliku.
+
+UWAGA: Plik, który wczytujesz jest wstawiany tam gdzie by³ kursor.
+
+ 4. By sprawdziæ czy plik zosta³ wczytany cofnij kursor i zobacz, ¿e
+ teraz s± dwie kopie Lekcji 5.3., orygina³ i kopia z pliku.
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ LEKCJA 5. PODSUMOWANIE
+
+
+ 1. :!polecenie wykonuje polecenie zewnêtrzne.
+
+ U¿ytecznymi przyk³adami s±:
+
+ :!dir - pokazuje spis plików w katalogu.
+
+ :!rm NAZWA_PLIKU - usuwa plik NAZWA_PLIKU.
+
+ 2. :w NAZWA_PLIKU zapisuje obecny plik Vim-a na dysk z nazw± NAZWA_PLIKU.
+
+ 3. :#,#w NAZWA_PLIKU zapisuje linie od # do # w pliku NAZWA_PLIKU.
+
+ 4. :r NAZWA_PLIKU wczytuje z dysku plik NAZWA_PLIKU i wstawia go do
+ bie¿±cego pliku po kursorze.
+
+
+
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 6.1.: POLECENIE OPEN (otwórz)
+
+
+ ** Wpisz o by otworzyæ liniê poni¿ej kursora i przenie¶æ siê do
+ trybu Insert (wprowadzanie). **
+
+ 1. Przenie¶ kursor do linii poni¿ej oznaczonej --->.
+
+ 2. Wpisz o (ma³e) by otworzyæ liniê PONI¯EJ kursora i przenie¶æ siê
+ do trybu Insert (wprowadzanie).
+
+ 3. Teraz przepisz liniê oznaczon± ---> i wci¶nij <ESC> by wyj¶æ
+ z trybu Insert (wprowadzanie).
+
+---> Po wci¶niêciu o kursor znajdzie siê w otwartej linii w trybie
+ Insert (wprowadzanie).
+
+ 4. By otworzyæ liniê POWY¯EJ kursora wci¶nij wielkie O zamiast ma³ego
+ o . Wypróbuj to na linii poni¿ej.
+
+ Otwórz liniê powy¿ej wciskaj±c SHIFT-O gdy kursor bêdzie na tej linii.
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 6.2.: POLECENIE APPEND (dodaj)
+
+
+ ** Wpisz a by dodaæ tekst ZA kursorem. **
+
+ 1. Przenie¶ kursor do koñca pierwszej linii poni¿ej oznaczonej --->
+ Zrób to wciskaj±c $ w trybie Normal.
+
+ 2. Wpisz a (ma³e) aby dodaæ tekst ZA znakiem pod kursorem.
+ Wielkie A dodaje tekst na koñcu linii.
+
+Uwaga: To oszczêdza wpisania: ostatni znak ( $ ), i , tekst do dodania,
+ <ESC>, strza³ka w prawo i ostatecznie x , tylko po to by dodaæ
+ tekst na koñcu linii.
+
+ 3. Teraz dokoñcz pierwsz± liniê. Zauwa¿ tak¿e, ¿e append (dodaj)
+ dzia³a tak samo jak tryb Insert (wprowadzanie) z wyj±tkiem tego gdzie
+ tekst jest wstawiany.
+
+---> Ta linia pozwoli Ci æwiczyæ
+---> Ta linia pozwoli Ci æwiczyæ dodawanie tekstu do koñca linii.
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 6.3.: INNA WERSJA REPLACE (zamiana)
+
+
+ ** Wpisz wielkie R by zamieniæ wiêcej ni¿ jeden znak. **
+
+ 1. Przenie¶ kursor do pierwszej linii poni¿ej oznaczonej --->.
+
+ 2. Umie¶æ kursor na pocz±tku pierwszego wyrazu, który rózni siê od
+ drugiej linii oznaczonej ---> (wyraz 'ostatni').
+
+ 3. Teraz wpisz R i zamieñ resztê tekstu w pierwszej linii przez
+ nadpisanie nad starym tekstem tak aby pierwsza linia brzmia³a tak samo
+ jak druga.
+
+---> To make the first line the same as the last on this page use the keys.
+---> To make the first line the same as the second, type R and the new text.
+
+ 4. Zauwa¿, ¿e kiedy wci¶niesz <ESC> aby wyj¶æ niezmieniony tekst
+ pozostaje.
+
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ Lekcja 6.4.: USTAWIANIE OPCJI
+
+
+** Ustawianie opcji tak by szukaj lub substytucja ignorowa³y wielko¶æ liter **
+
+ 1. Szukaj 'ignore' wpisuj±c (w trybie Normal):
+ /ignore
+ Powtórz szukanie kilka razy naciskaj±c klawisz n .
+
+ 2. Ustaw opcjê 'ic' (Ignore case -- ignoruj wielko¶æ liter) poprzez
+ wpisanie: :set ic
+
+ 3. Teraz szukaj 'ignore' ponownie wciskuj±c: n
+ Powtórz szukanie kilka razy naciskaj±c klawisz n .
+
+ 4. Ustaw opcje 'hlsearch' i 'incsearch':
+ :set hls is
+
+ 5. Teraz wprowad¼ polecenie szukaj ponownie i zobacz co siê zdarzy:
+ /ignore
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ LEKCJA 6. PODSUMOWANIE
+
+
+ 1. Wpisanie o otwiera liniê PONI¯EJ kursora i umieszcza kursor
+ w otwartej linii w trybie Insert (wprowadzanie).
+ Wpisanie wielkiego O otwiera liniê POWY¯EJ linii, w której
+ znajduje siê kursor.
+
+ 2. Wpisz a by wstawiæ tekst ZA znakiem na, którym jest kursor.
+ Wpisanie wielkiego A automatycznie dodaje tekst na koñcu linii.
+
+ 3. Wpisanie wielkiego R wprowadza w tryb Replace (zamiana) dopóki
+ nie zostanie wci¶niêty <ESC>.
+
+ 4. Wpisanie ":set xxx" ustawia opcjê "xxx".
+
+
+
+
+
+
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ LEKCJA 7. POLECENIA POMOCY ON-LINE
+
+
+ ** U¿ycie systemu pomocy on-line **
+
+ Vim posiada bardzo dobry system pomocy on-line. By zacz±æ spróbuj jednej
+ z trzech mo¿liwo¶ci:
+
+ - wci¶nij klawisz <HELP> (je¶li takowy posiadasz)
+ - wci¶nij klawisz <F1> (je¶li takowy posiadasz)
+ - wpisz :help<ENTER>
+
+ Wpisz :q<ENTER> by zamkn±c okno pomocy.
+
+ Mo¿esz te¿ znale¼æ pomoc na ka¿dy temat podaj±c argument polecenia ":help".
+ Spróbuj tych (nie zapomnij wcisn±æ <ENTER>):
+
+ :help w
+ :help c_<T
+ :help insert-index
+ :help user-manual
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+ LEKCJA 8. TWORZENIE SKRYPTU STARTOWEGO
+
+ ** W³±czanie mo¿liwo¶ci Vim-a **
+
+ Vim ma o wiele wiêcej mo¿liwo¶ci ni¿ Vi, ale wiêkszo¶æ z nich jest domy¶lnie
+ wy³±czona. Je¶li chcesz w³±czyæ te mo¿liwo¶ci na starcie musisz utworzyæ
+ plik "vimrc".
+
+ 1. Pocz±tek edycji pliku "vimrc" zale¿y od Twojego systemu:
+ :edit ~/.vimrc dla Unixa
+ :edit $VIM/_vimrc dla MS-Windows
+
+ 2. Teraz wczytaj przyk³adowy plik "vimrc":
+ :read $VIMRUNTIME/vimrc_example.vim
+
+ 3. Zapisz plik:
+ :write
+
+ Nastêpnym razem gdy zaczniesz pracê w Vimie bêdzie on u¿ywaæ pod¶wietlania
+ sk³adni. Mo¿esz dodaæ wszystkie swoje ulubione ustawienia do tego pliku
+ "vimrc".
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+
+ Tutaj siê koñczy tutorial Vim-a. Zosta³ on pomy¶lany tak aby daæ krótki
+ przegl±d jego mo¿liwo¶ci, wystarczaj±cy by¶ móg³ go u¿ywaæ. Jest on
+ daleki od kompletno¶ci poniewa¿ Vim ma o wiele, wiele wiêcej poleceñ.
+
+ Dla dalszej nauki rekomendujemy ksi±¿kê:
+ Vim - Vi Improved - autor Steve Oualline
+ Wydawca: New Riders
+ Pierwsza ksi±zka ca³kowicie po¶wiêcona Vim-owi. U¿yteczna zw³aszcza dla
+ pocz±tkuj±cych. Zawiera wiele przyk³adów i ilustracji.
+ Zobacz http://iccf-holland.org./click5.html
+
+ Ta ksi±¿ka jest starsza i bardziej o Vi ni¿ o Vim-ie, ale tak¿e warta
+ polecenia:
+ Learning the Vi Editor - autor Linda Lamb
+ Wydawca: O'Reilly & Associates Inc.
+ To dobra ksi±¿ka by dowiedzieæ siê niemal wszystkiego co chcia³by¶ zrobiæ
+ z Vi. Szósta edycja zawiera te¿ informacje o Vim-ie.
+
+ Po polsku wydano:
+ Edytor vi. Leksykon kieszonkowy - autor Arnold Robbins
+ Wydawca: Helion 2001 (O'Reilly).
+ ISBN: 83-7197-472-8
+ http://helion.pl/ksiazki/vilek.htm
+ Jest to ksi±¿eczka zawieraj±ca spis poleceñ vi i jego najwa¿niejszych
+ klonów (miêdzy innymi Vim-a).
+
+ Edytor vi - autorzy Linda Lamb i Arnold Robbins
+ Wydawca: Helion 2001 (O'Reilly) - wg 6 ang. wydania
+ ISBN: 83-7197-539-2
+ http://helion.pl/ksiazki/viedyt.htm
+ Rozszerzona wersja Learning the Vi Editor w polskim t³umaczeniu.
+
+ Ten tutorial zosta³ napisany przez Michaela C. Pierce'a i Roberta K. Ware'a,
+ Colorado School of Mines korzystaj±c z pomocy Charlesa Smitha,
+ Colorado State University.
+ E-mail: bware@mines.colorado.edu.
+
+ Zmodyfikowane dla Vim-a przez Brama Moolenaara.
+
+~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
+
+ Przet³umaczone przez Miko³aja Machowskiego,
+ Sierpieñ 2001,
+ rev. Marzec 2002
+ Wszelkie uwagi proszê kierowaæ na: mikmach@wp.pl
+